Rozporządzenie EUDR wprowadza obowiązek wykazania, że produkty takie jak drewno, soja, kawa, kauczuk czy produkty bydlęce nie pochodzą z terenów objętych wylesianiem. Według najnowszych ustaleń – od 30 grudnia 2026 r. duże i średnie przedsiębiorstwa muszą prowadzić pełną należytą staranność (due diligence), w tym zbieranie danych o łańcuchu dostaw, weryfikację ryzyka i składanie oświadczeń w systemie TRACES. W artykule wyjaśniamy, kogo dotyczą przepisy, jakie obowiązki nakładają i jak system KLL-ERP jest rozwijany, aby pomóc firmom przygotować się do nadchodzących zmian i kontroli EUDR.
EUDR - nowe zasady obrotu towarami związanymi z wylesianiem
EUDR (European Union Deforestation Regulation) to rozporządzenie UE 2023/1115, które ma ograniczyć wprowadzanie na rynek unijny produktów związanych z wylesianiem lub degradacją lasów. Weszło w życie 29 czerwca 2023 r., a jego wymogi będą stopniowo obowiązywać przedsiębiorstwa od końca 2026 oraz połowy 2027 roku.
Nowe przepisy obejmują m.in. drewno, kawę, kakao, soję, kauczuk, olej palmowy oraz bydło, a także liczne produkty przetworzone wymienione w załączniku I, np.:
- meble drewniane,
- skórę garbowaną,
- czekoladę i kawę paloną,
- opony gumowe,
- nasiona soi,
- mięso wołowe.
To rozporządzenie znacząco zmienia sposób, w jaki firmy muszą dokumentować pochodzenie surowców i kontrolować łańcuch dostaw.
Co dla firm oznacza wejście EUDR?
Wylesianie jest jednym z kluczowych czynników utraty bioróżnorodności i zmian klimatycznych. Celem EUDR jest:
-
ograniczenie importu surowców powiązanych z degradacją środowiska,
-
zapewnienie, że produkty wprowadzane do obrotu w UE są wytwarzane zgodnie z lokalnym prawem,
-
zwiększenie transparentności globalnych łańcuchów dostaw.
W praktyce firmom dochodzi zupełnie nowy obowiązek: udowodnić, a nie tylko deklarować, że produkt jest zgodny z zasadami niewylesiania.
Terminy wdrożenia EUDR
- Duże i średnie przedsiębiorstwa: obowiązki od 30 grudnia 2026 r.
- Mikro i małe przedsiębiorstwa: obowiązki od 30 czerwca 2027 r.
To oznacza, że najbliższy rok to czas na przygotowania, budowę procedur i gromadzenie danych.
Należyta staranność (due diligence) w EUDR
Zanim produkt zostanie wprowadzony na rynek UE lub wywieziony, podmiot musi wykazać:
1. Gromadzenie danych
Firmy muszą zebrać m.in.:
- dokładne dane o pochodzeniu produktów,
- geolokalizację działek, na których powstał surowiec,
- opis łańcucha dostaw,
- dowody zgodności z prawem kraju produkcji.
2. Ocena ryzyka
Należy ustalić, czy istnieje ryzyko, że produkt:
- pochodzi z obszarów wylesionych po 31 grudnia 2020,
- nie spełnia lokalnych przepisów.
Ryzyko musi być zerowe lub znikome, inaczej produkt nie może wejść na rynek.
3. Środki minimalizacji ryzyka
Jeżeli ryzyko istnieje – firma musi podjąć działania naprawcze, aby je wyeliminować.
4. Złożenie oświadczenia o należytej staranności
Oświadczenia składane w systemie TRACES, wdrożonym przez Komisję Europejską. Bez niego produkt nie może być sprzedany!
System informacyjny TRACES - centralna baza EUDR
Udostępniony został system TRACES, w którym przedsiębiorstwa muszą:
- rejestrować oświadczenia o należytej staranności,
- raportować łańcuch dostaw,
- udostępniać dokumenty organom krajowym.
Dostępne są również wersje szkoleniowe, umożliwiające naukę systemu przed formalnym obowiązkiem jego stosowania.
Kto będzie kontrolował w Polsce?
Projekt ustawy wskazuje 4 organy:
- Inspekcja Ochrony Środowiska – drewno i kauczuk,
- Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – kakao, kawa, soja, palma olejowa,
- Inspekcja Weterynaryjna – bydło i produkty zwierzęce,
- Inspekcja Handlowa – w obszarze kauczuku.
Minister środowiska będzie pełnił funkcję koordynatora krajowego.
Jak KLL-ERP wspiera firmy w spełnieniu wymogów EUDR?
System KLL-ERP został zaprojektowany tak, aby odzwierciedlać realne procesy firm produkcyjnych i handlowych. Już dziś dostępne są funkcje, które znacząco ułatwiają przygotowanie przedsiębiorstw do nadchodzących obowiązków wynikających z EUDR, takie jak pełna identyfikowalność (traceability) czy rejestry dokumentów. Jednocześnie należy podkreślić, że EUDR jest wciąż aktem rozwijanym, a praktyczne wymagania techniczne (w tym integracja z systemem TRACES) nadal ewoluują. Dlatego KLL-ERP jest aktywnie dostosowywany do nowych przepisów, aby zapewnić firmom pełną zgodność w momencie wejścia regulacji w życie. System rozwijany wewnętrznie, pozostaje w pełni elastyczny, dzięki temu możemy na bieżąco aktualizować moduły, formularze i integracje, aby przygotować firmy indywidualnie do finalnych wymogów EUDR, bez ryzyka kosztownych przestojów.
Podsumowanie
EUDR to jeden z najważniejszych unijnych aktów prawnych ostatnich lat, mający ogromny wpływ na łańcuchy dostaw w branżach: drzewnej, spożywczej, chemicznej, gumowej i mięsnej.
Firmy muszą przygotować się na nowe obowiązki związane z:
- dokumentowaniem pochodzenia surowców,
- przejrzystością całego łańcucha dostaw,
- składaniem oświadczeń w systemie TRACES,
- procedurami due diligence.
KLL-ERP pomaga zautomatyzować procesy wymagane przez EUDR. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą wdrożyć obowiązki EUDR sprawnie, bez zbędnych kosztów i z pewnością zgodności.
